Na pytanie o to, w jaki sposób budować wspólnoty lokalne, szukano odpowiedzi podczas debaty zorganizowanej w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej 17 maja 2017 r., w której wzięli udział członkowie Koła Naukowego Organizacji i Zarządzania wraz z opiekunem - dr Lilianą Mierzwińską.
Debata to kluczowy element programu „Rozwijamy skrzydła Polski lokalnej” prowadzonego przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową i Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Partnerami projektu są PKO Bank Polski, Instytut Książki oraz portal ngo.pl. Projekt objął honorowym patronatem Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Andrzej Duda. Jemu też podczas XII Kongresu Obywatelskiego (listopad 2017) zostanie wręczony raport, w którym zebrane zostaną wnioski z wszystkich przeprowadzonych w 55 bibliotekach debat.
Licznie zgromadzonych w Czytelni Głównej uczestników debaty powitała Dyrektor Teresa Leśniak. W kilku słowach przybliżyła cel spotkania oraz wskazała, że to właśnie biblioteka jako tzw. trzecie miejsce (oprócz środowiska domu i pracy) jest miejscem w przestrzeni publicznej idealnym na to, by mogli w nim spotkać się i porozmawiać ludzie w różnym wieku, z różnych środowisk i z różnym doświadczeniem.
W debacie w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej wzięli udział Prezydent Miasta Krosna Piotr Przytocki, przedstawiciele Urzędu Miasta, Starostwa Powiatowego, instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, mediów, a także przedsiębiorcy i młodzież z krośnieńskich szkół oraz mieszkańcy Krosna.
Debatę moderował dr Hubert Kotarski – socjolog, na co dzień wykładowca na Uniwersytecie Rzeszowskim.
O wspólnocie lokalnej Prezydent Piotr Przytocki powiedział: „Wspólnotą są wszyscy mieszkańcy […], wszystkie instytucje, wszystkie organizacje, tworzące klimat miasta.” Jako przykłady dobrych krośnieńskich praktyk, świadczących o poczuciu wspólnoty wśród mieszkańców, przywołał m.in. sukces wyższej frekwencji w wyborach bezpośrednich do rad dzielnic i osiedli oraz większe zaangażowanie członków rad dzielnic w lokalne inwestycje w przypadku budżetu partycypacyjnego. Mówił też o strategii miasta, na którą istotny wpływ mają mieszkańcy i instytucje, oraz o tworzeniu marki miasta szkła, podkreślając, że „trzeba realizować wspólnotę przez wspólne projekty […] poprzez dyskusję i ścieranie się różnych poglądów”. Zaznaczył, że krośnianie chcą mieć wpływ na to, co się dzieje w mieście, a „interesy poszczególnych grup społecznych łączą się we wspólny interes miasta.”
Rozpoczęciem dyskusji o budowaniu wspólnot lokalnych była próba zdefiniowania wspólnoty. 33 uczestników debaty w siedmiu grupach pracowało nad zamknięciem idei wspólnoty w trzech słowach, które najpełniej ją zdefiniują. Oprócz skojarzeń dość oczywistych: rodzina, przyjaciele, mieszkańcy, samorząd, uczestnicy definiowali wspólnotę również poprzez określanie takie jak: sieć relacji, pochodzenie, satysfakcja i duma z osiągnięć, realizacja dobra wspólnego dla środowiska, miasta, regionu.
Dr Kotarski, systematyzując efekty pracy grup, powtórzył, że wspólnotę można scharakteryzować jako grupę, sieć relacji międzyludzkich i instytucjonalnych a także jako poczucie tożsamości oraz sukcesu.
Poprosił następnie, by pracując w grupach znaleźć odpowiedź na jedno z dwóch kluczowych pytań debaty – co nas łączy jako wspólnotę? Efekty pracy można było pogrupować w bloki synonimów. Na pierwszym miejscu większość uczestników stawiała wspólny cel, ideę, projekt. Wspólnotę łączy też miejsce pochodzenia i zamieszkania, tradycja i kultura oraz wspólne wartości, wśród których na pierwszym miejscu stoją szacunek i wolność.
Co możemy zrobić, by wzmacniać to, co nas łączy?
Odpowiadając na to pytanie uczestnicy debaty wskazali na olbrzymią rolę podkreślania odniesionych przez wspólnotę sukcesów, doceniania wkładu członków wspólnoty w pracę na rzecz dobra ogółu a także promowania działań wspólnoty i zachęcania innych do aktywnego włączenia się np. w wydarzenia lokalne, spotkania i dyskusje. Kluczowy jest również wzajemny szacunek i zaufanie.
Wypracowane przez debatujących odpowiedzi zostały następnie poddane głosowaniu. Wśród odpowiedzi na pytanie: co nas łączy? najwięcej, bo aż 13 głosów uzyskała odpowiedź, że są to wspólne cele i zainteresowania. Następnie wzajemny szacunek oraz wspólne wartości.
Odpowiadając na drugie pytanie, 11 osób uznało, że wzmacniać łączące wspólnotę więzy można okazując sobie szacunek i zaufanie. Na drugim miejscu uplasowała się odpowiedź, że czynnikiem wzmacniającym jest organizacja wydarzeń lokalnych integrujących mieszkańców danego obszaru (przychyliło się do niej 10 osób) a następnie umiejętność jasnego komunikowania się między sobą ze szczególnym uwzględnieniem dialogu międzypokoleniowego (9 osób) oraz tworzenie grup aktywnych osób mających wspólne cele (6 osób).
Podczas debaty niektórzy z jej uczestników wysuwali również bardzo konkretne postulaty związane z edukacją, działalnością gospodarczą oraz infrastrukturą, odwołujące się do danego miejsca i sytuacji. Jest to najlepszym dowodem, że rozmowy o tym, co możemy zrobić by podnosić jakość życia, są potrzebne a zainteresowanie nimi bardzo duże.
Źródło: Krośnieńska Biblioteka Publiczna w Krośnie.