start

Podsumowanie konferencji „Architektura Krainy Nafty – Zmarnowane Dziedzictwo”

Konferencja naukowa pt. „Architektura Krainy Nafty – Zmarnowane Dziedzictwo” była drugim spotkaniem z lokalną architekturą Podkarpacia zorganizowanym w murach Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im Stanisława Pigonia w Krośnie. Tym razem  zwracano uwagę na postępujący proces utraty zabytkowej substancji budowlanej, która niegdyś budowała odmienność i unikatowy charakter poszczególnych miejscowości w obszarze niewielkich regionów naszego kraju. Na obszarze byłego województwa krośnieńskiego rozpoczęliśmy naszą opowieść od omówienia zabudowy historycznej Iwonicza i Rymanowa Zdroju. Styczniowa konferencja poszerzyła obszar zainteresowań na budownictwo willowe, sakralne i charakterystyczne niegdyś dla naszego regionu konstrukcje szybów naftowych.

W czasie wydarzenia wygłoszono 10 referatów, na sali audytoryjnej przebywało łącznie około 150 osób, na antresoli głównego budynku kampusu obejrzeć można było wystawę fotografii Stowarzyszenia „ProCarpathia” z Rzeszowa pt. „Sacrum i profanum w drewnie”, która znakomicie uzupełniała i dopełniała treści wykładów. Zakończeniem wydarzenia była próba wytrzymałości kartonowych mostów, które wykonane zostały przez niezawodnych studentów koła naukowego „Akademia Budownictwa Regionalnego” Zakładu Budownictwa. Głębokie ukłony należą się Panu magistrowi Tomaszowi Kosztyle z Zakładu Mechaniki i Budowy Maszyn, którego rewelacyjny projekt i wykonany - funkcjonujący prototyp maszyny do obciążania mostów zyskał głosy uznania naszych gości z Gdańska. Musimy tu wspomnieć, że nasz konkurs na najmocniejszy most z kartonu został zaakceptowany przez Władze Koła Naukowego KOMBO z Politechniki Gdańskiej i stanowić będzie lokalne eliminacje do ogólnopolskiego wydarzenia ściągającego co roku do Gdańska kilkadziesiąt ekip studenckich i uczniowskich na największy konkurs konstruktorski w Polsce. W ramach nagrody głównej w tym roku organizujemy długi wyjazd na Pomorze, który jest możliwy ze względu na termin konkursu gdańskiego wyznaczony na trzy dni od 4 do 6 maja – więc w tym roku, jeżeli okoliczności będą sprzyjać, będziemy mieli długą „kaszubską majówkę”.

Reasumując – wspierana skutecznie i zorganizowana za zgodą Władz Uczelni, przy nieocenionym udziale Pana Dyrektora Instytutu Politechnicznego PWSZ Dominika Wróbla, konferencja naukowa ściągnęła do Krosna dwóch znakomitych Profesorów w swojej pracy podnoszących wartość regionalnych aspektów architektury, oraz szereg znakomitych prelegentów z lokalnych stowarzyszeń i instytucji. Na konferencji pokazano i omówiono opłakany stan zabytków naszego regionu, na których ratunek bardzo często jest już za późno. Omówiliśmy możliwości formalne i praktyczne uruchamiania programów ochrony i rewaloryzacji zabytków. Niestety spostrzegliśmy również drażliwy fakt systematycznego niszczenia zarówno pojedynczych obiektów jak i całych założeń urbanistycznych, których próbę cząstkowego odzyskania z powodzeniem podjęto w Iwoniczu Zdroju. Konferencja wykazała smutny fakt zarzucenia w dniu dzisiejszym w naszym najbliższym regionie, projektowania obiektów, które miały niegdyś miano dzieł sztuki architektonicznej, brak poszanowania dla tych, które przetrwały oraz postępującą degradację krajobrazu kulturowego. Niemniej jednak staraliśmy się wskazać drogi do zachowania resztek pięknej, historycznej zabudowy, zaprezentowaliśmy błyskawicznie nowe narzędzia do projektowania bez ograniczeń dla budownictwa drewnianego – w wydarzeniu uczestniczył Peter Swercz, przedstawiciel szwajcarskiego producenta oprogramowania CadWork, dedykowanego dla budownictwa drewnianego i zabytkowego. Przedstawiliśmy obiecujące plany promocji dobrych regionalnych inicjatyw, które powinny wspomóc rozwój ruchu turystycznego wykorzystującego i popularyzującego walory cennej i często unikatowej architektury regionu Krainy Nafty.

W przyszłym roku planujemy konferencję poświęconą willom „nafciarskim” tej niezwykłej epoki, których dziesiątki przetrwały do dziś w naszym mieście i które wystawiają swoją formą i stanem zachowania bardzo złą metryczkę nam - architektom, bo to niestety nasze działania lub zaniechania doprowadziły po części, do marginalizacji sztuki budowlanej i dewastacji krajobrazu urbanistycznego w regionie, w którym brakuje już niestety „genius loci”, jaki przyświecał profesorowi Janowi Sas Zubrzyckiemu, Stanisławowi Majerskiemu, Marianowi Osińskiemu i inny wielkim architektom, których dzieła nadal zdobią nasze miasta i okoliczne wsie i obrazują prawdziwą sztukę projektowania budowlanego i fachowe, staranne wykonawstwo.

Marek Gransicki architekt

Foto: Karolina Hap i Marek Gransicki