start

Uczelniana dydaktyka on-line

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia, a wkrótce Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie, należy do czołówki krajowych ośrodków akademickich, które w sytuacji obowiązujących ograniczeń pandemicznych sprawnie wdrożyły i realizują założenia kształcenia zdalnego. To co do niedawna uchodziło za przejaw nowoczesności teraz stało się dla wielu ośrodków przykrą koniecznością. Nasze doświadczenia wskazują, że nie musi tak być. Ten sposób nauczania nie jest idealny w każdych warunkach. Jego niedoskonałości uwidaczniają się szczególnie w zakresie kształcenia umiejętności praktycznych, mających składowe manualne, a zwłaszcza wymagających pracy laboratoryjnej i obsługi urządzeń, których posiadanie przekracza możliwości poszczególnych studentów. Można jednak w dużym stopniu, kształtować także i ten zasób kompetencji, wykorzystując metody zdalne.

Zastosowanie zróżnicowanych narzędzi nauczania, w tym audiowizualnej platformy komunikacyjnej, umożliwiającej kontakt synchroniczny oraz asynchronicznych platform e-learningowych, wraz z wykorzystaniem tradycyjnych już e-maili oraz innych komunikatorów internetowych, w tym powiązanych z mediami społecznościowymi, zapewnia szerokie możliwości realizowania zajęć o różnym charakterze. W każdym przypadku istotne jest również udostępnianie studentom materiałów, prezentacji skryptów, zadań etc. Najprostsze oczywiście do przeprowadzenia w tej formule są wykłady, niewiele różniące się od „zwykłego”, prowadzonego w salach z udziałem studentów, wykładu. Platforma pozwala na udostępnienie obrazu własnego pulpitu uczestnikom, a reszta zależy od dostępności oprogramowania i łącza internetowego. Co ważne, rekomendowany przez nas program jest nieodpłatny, pracuje stabilnie i łatwo uzyskać połączenie, zarówno jako host jak i jako uczestnik, również za pośrednictwem telefonu komórkowego. Ta ostatnia droga komunikacji, została w krośnieńskiej PWSZ z powodzeniem zastosowana między innymi do prowadzenia zajęć terenowych, które w znacznym stopniu prowadzone są tradycyjnie. Różnica polega na tym, że udział studentów odbywa się poprzez łącze internetowe. Nie jest to tylko statyczne oglądanie filmu, w którym jedynym aktorem jest prowadzący. Studenci mogą zadawać pytania, wymieniać się opiniami, a za zgodą prowadzącego również nagrywać zajęcia i oglądać je, w razie potrzeby, ponownie. Wprowadzone rozwiązania okazały się być zgodne ze wskazaniami ministra nauki i szkolnictwa wyższego, który podkreślał, że metody on-line powinny być wdrażane, nawet, jeśli wcześniejsze zapisy w kartach przedmiotów tego nie przewidywały.

Prowadzenie zajęć na odległość to jednak dopiero jeden z problemów, z którymi trzeba się w tej nowej, koronawirusowej rzeczywistości zmierzyć. Zawieszenie zajęć w uczelniach, które nastąpiło 12 marca, spowodowało również przerwanie procedur dyplomowania oraz zamrożenie zaliczeń i egzaminów tym studentom, którzy z różnych względów korzystali z przedłużenia zimowej sesji egzaminacyjnej. Po krótkim okresie niepewności co do dalszego rozwoju sytuacji i po analizie możliwości formalno-prawnych, a także po opracowaniu technicznych wytycznych co do dalszego postępowania, JM Rektor PWSZ w Krośnie prof. Grzegorz Przebinda wydał zarządzenie, na mocy którego wszystkie zaległe zaliczenia i egzaminy miały zostać dokonane w krótkim czasie z wykorzystaniem technik zdalnych. Co ważne, zarządzenie to nakazywało również podjęcie przerwanych lub odłożonych 12 marca egzaminów dyplomowych, a procedurę oceny prac dyplomowych, zgodnie z nim należy przeprowadzać na przesyłanych pocztą elektroniczną dokumentach w formacie pdf. Bez zmian pozostaje kontrola antyplagiatowa i ocena pracy. Niezwykle przydatny okazał się tu zapis regulaminu studiów, który powstał już niemal rok wcześniej i dopuszczał, w uzasadnionych okolicznościach przeprowadzenie egzaminu dyplomowego za pośrednictwem wideokonferencji. Zapis ten wynikał z porozumienia o wydawaniu wspólnych dyplomów na kierunku Zarządzenie, między PWSZ w Krośnie a Ukraińską Akademią Drukarstwa we Lwowie. Takie egzaminy odbyły się w ostatnich dniach już, między innymi, na kierunkach inżynierskich, takich jak Budownictwo, Produkcja i Bezpieczeństwo Żywności, Mechanika i Budowa Maszyn. Ta formuła stała się udziałem także Pielęgniarstwa. Studenci tego kierunku zdążyli przed zawieszeniem zajęć 12 marca, zdać część teoretyczną egzaminu. Budowanie narzędzi pozwalających przeprowadzić część praktyczną egzaminu trwało blisko dwa tygodnie. Ostatecznie ponad siedemdziesięciu absolwentów, na trzech hostach platformy komunikacyjnej jednocześnie, zdało ten wymagający sprawdzian i z sukcesem ukończyło uczelnię. Należy podkreślić, że przystąpienie do egzaminu dyplomowego poprzedzone było rozeznaniem przez kierowników zakładów możliwości uczestniczenia studentów w takiej formie egzaminu. Następnym krokiem było wygenerowanie spotkań w postaci wideokonferencji dla każdego studenta, w którym uczestniczyli również wszyscy członkowie komisji. Każdy student otrzymał osobne zaproszenie i swoje własne godziny wejścia na egzamin. Przyjęto również ważne założenia dotyczące sposobu losowania pytań egzaminacyjnych. Na niektórych kierunkach przygotowano listy pytań, których kolejność była inna niż w zestawach znanych studentom. Wskazane przez nich numery były odczytywane przez przewodniczącego komisji, a same listy dołączane do protokołu. Drugim sposobem było wykorzystanie generatora pytań, który w sposób niezależny losował numery z bazy pytań egzaminacyjnych. Obydwa sposoby spełniły swoje zadanie. Studentom gratulujemy.

Przeprowadzenie egzaminów on-line jest ważne z wielu powodów. Dla studentów oznacza przypieczętowanie pewnego etapu kształcenia i osiągnięcia między innymi awansu zawodowego, który w wielu wypadkach stanowił motywację do podjęcia studiów. Ale panosząca się na świecie pandemia koronawirusaSARS-CoV-2, będąca przyczyną zawieszenia zajęć w polskich uczelniach, stawia przed nami jeszcze jeden ważny powód. Potrzebujemy w placówkach służby zdrowia uzupełnień personelu medycznego, pełnych entuzjazmu i poświęcenia, solidnie wykształconych pielęgniarek i pielęgniarzy. Już z pierwszych sygnałów, jakie docierają do nas z okolicznych szpitali, wiemy, że działania podjęte w celu dokończenia egzaminów na kierunku Pielęgniarstwo były oczekiwane i przyczynią się do podtrzymania funkcjonalności na wielu oddziałach, na których nawet 25% personelu znajduje się na kwarantannie lub zwolnieniu lekarskim.

Permanentna izolacja wielu osób, zamknięcie granic, śmierć i choroba wielu ludzi, zamrożenie licznych branż gospodarki, zawieszenie zajęć w szkołach i uczelniach to poważne stary cywilizacyjne i ekonomiczne. Musimy jednak z tych konieczności wyciągać wnioski. Wypracowane teraz procedury, wytworzone zasoby dydaktyczne, a przede wszystkich świadomość, że podobne do panującej pandemii zjawiska mogą wystąpić również w przyszłości, niech stanowią pewien kapitał, który uczyni nas silniejszymi i bardziej gotowymi na tego rodzaju wyzwania.